De gemeente Son en Breugel heeft een gedetailleerde centrumvisie gepresenteerd voor de herinrichting van het centrum. De centrumvisie omvat verschillende aanpassingen die de verkeersveiligheid, leefbaarheid en aantrekkelijkheid van het centrum moeten verbeteren.

De gemeente Son en Breugel heeft veel ambities voor de nieuwe centrumvisie. Fietser en voetganger moeten centraal komen te staan, meer ruimte voor groen, beter bestand zijn tegen een veranderend klimaat, levendig worden zonder al te veel blik op straat en de “barrière” die de Nieuwstraat zou creëren opheffen. Ook moet park Vroonhoven een centralere rol gaan spelen.

De centrumvisie is de blauwdruk waarop het centrum van Son en Breugel kan gaan veranderen. Het is nog geen uitgewerkt plan, maar een visie waarop de gemeenteraad haar mening kan geven. Als de centrumvisie aangenomen is door de gemeenteraad, kan de definitieve uitwerking plaats gaan vinden. De centrumvisie is tot stand gekomen in participatie met verschillende belanghebbenden, met ondernemers en met de inwoners op basis van drie scenario’s.

Transformatie straten

Voor de Nieuwstraat zijn diverse varianten uitgewerkt, waarbij het parkeren wordt vergroot door de introductie van schuine parkeervakken. In het noordelijke deel wordt gekozen tussen samengevoegde rijbanen met parkeren aan de winkelzijde, of parkeren in de middenberm met versmalde rijbanen. Het zuidelijke deel krijgt ook twee mogelijke varianten met schuine parkeervakken. In alle gevallen worden groenstroken aangelegd om een veilige scheiding tussen verschillende verkeersstromen te waarborgen.

Het centrale deel van de Nieuwstraat ondergaat een historisch geïnspireerde transformatie. Door een slingerend wegverloop, gebaseerd op het oorspronkelijke tracé van voor de jaren ’50, wordt het verkeer op een natuurlijke manier afgeremd. Dit deel wordt ingericht volgens het principe ‘auto te gast’, zonder parkeerplaatsen en met een minimale rijbaanbreedte.

De pleinen (Kerkplein en Raadhuisplein) in het centrum krijgen elk een eigen karakter. Het Raadhuisplein verandert in een groen horecaplein met terrassen en een innovatief waterelement. Het Kerkplein wordt heringericht als evenementenlocatie met behoud van zijn huidige capaciteit, waarbij de monumentale kiosk mogelijk naar het Raadhuisplein wordt verplaatst. Het historische Marktplein verwelkomt de weekmarkt terug, hoewel de definitieve locatie nog moet worden gekozen.

In de Airbornestraat wordt het parkeren beperkt tot enkele plaatsen voor mindervaliden, en wordt éénrichtingsverkeer overwogen om ruimte te maken voor groen en voetgangers. Voor de Antoon van de Venstraat, die te maken heeft met sluipverkeer en wateroverlast, worden verschillende oplossingen voorgesteld, waaronder herinrichting als woonerf of fietsstraat en de aanleg van een waterbergende groenstrook.

Centrumvisie meer klimaat adaptief

De huidige inrichting van het centrum is niet bestand tegen extreme weersomstandigheden, wat leidt tot frequente wateroverlast in de lager gelegen gebieden zoals de Antoon van de Venstraat en Park Vroonhoven. Tegelijkertijd zorgt klimaatverandering voor langere periodes van droogte, wat een nieuwe aanpak vereist.

De gemeente heeft de waterstromen in het centrum in kaart gebracht. Het natuurlijke verloop van het gebied, gekenmerkt door hoogteverschillen, zorgt ervoor dat water van de hogere delen naar de lagere gebieden stroomt. Deze topografie brengt specifieke uitdagingen met zich mee: in de lage delen ontstaat wateroverlast wanneer het water niet goed kan worden afgevoerd naar de Groote Beek of de Dommel, terwijl de hogere delen juist kwetsbaar zijn voor verdroging tijdens warme zomers.

Om deze problemen aan te pakken, introduceert de gemeente een waterstrategie die zich richt op zowel wateroverlast als droogte. In de hoger gelegen delen worden wadi’s aangelegd die regenwater tijdelijk vasthouden en geleidelijk in de bodem laten infiltreren. Dit systeem vertraagt niet alleen de waterafvoer naar de lager gelegen gebieden, maar helpt ook verdroging te voorkomen. Belangrijke verkeersaders zoals de Nieuwstraat, Antoon van de Venstraat en Wilhelminalaan worden heringericht om het water effectief te geleiden, waarbij specifieke zones worden aangewezen voor waterberging en vernatting.

Verkeer en parkeren

In de centrumvisie wordt het gebied rondom de pleinen ingericht volgens het ‘auto-te-gast’-principe, waarbij de focus verschuift naar voetgangers en fietsers. Een belangrijke ontwikkeling is de integratie van de doorfietsroute F50, een hoogwaardige regionale fietsverbinding tussen Veghel en Eindhoven, die door de Nieuwstraat zal lopen. Om het fietsgebruik te bevorderen, worden op strategische locaties ruime en overzichtelijke fietsenstallingen aangelegd.

Het openbaar vervoer blijft een cruciale rol spelen in de bereikbaarheid van het centrum. De bestaande bushalte verhuist van het Raadhuisplein naar de kruising met de Heistraat, waar ook een nieuwe fietsenstalling zal komen. Deze verschuiving past in het bredere streven om duurzame vervoerswijzen te stimuleren, waarbij de gemeente zelfs overweegt om bij nieuwe ontwikkelingen een lagere parkeernorm toe te passen.

Voor automobilisten blijft het centrum toegankelijk, maar het parkeerbeleid ondergaat een grote wijziging. Parkeerplaatsen worden geconcentreerd aan de randen van het centrum, met nieuwe mogelijkheden in de middenberm van de Nieuwstraat en aan de westzijde, terwijl parkeerplekken aan de oostzijde, zoals bij het dorpshuis en achter de Sonse Toren, verdwijnen. Het totale aantal parkeerplaatsen blijft gelijk. Om sluipverkeer in woonstraten tegen te gaan en autoverkeer efficiënt naar de parkeervoorzieningen te leiden, worden verschillende maatregelen overwogen, waaronder het instellen van eenrichtingsverkeer en de herinrichting van straten als woonerf of fietsstraat.

Park Vroonhoven

De huidige situatie van park Vroonhoven kent verschillende uitdagingen: het park ligt verscholen achter de Sonse Toren, een parkeerplaats blokkeert de entree, en er is regelmatig wateroverlast waardoor paden en zelfs de Dommelbrug soms onbegaanbaar zijn. Daarnaast heeft de Parochie de wens geuit om een stiltecentrum in het park te realiseren.

De vernieuwing van het park is gebaseerd op een integrale visie die slim gebruik maakt van de natuurlijke hoogteverschillen in het terrein. In het hoger gelegen noordelijke deel worden hagen verwijderd om meer openheid te creëren, terwijl de begraafplaatsen worden omgevormd tot herkenbare kruidenrijke vakken. De wandelroute wordt verhoogd aangelegd om deze het hele jaar door toegankelijk te houden en ruimte te bieden aan herdenkingsbomen. Het entreegebied ondergaat een complete metamorfose: de parkeerplaatsen maken plaats voor fraai aangelegde plantvakken binnen de contouren van de oude St. Petrus’ Bandenkerk, terwijl een uitnodigende bomenrij bezoekers het park in leidt.

Het lager gelegen zuidelijke deel wordt ontwikkeld tot een contemplatieve ruimte voor rust en bezinning. Dit gebied, dat in de winter regelmatig onder water staat, wordt ingericht om water op te vangen en vast te houden. Een vlonderpad zal boven het wateroppervlak worden aangelegd, terwijl een nieuw stiltecentrum een strategische positie krijgt met uitzicht over het water en de omringende natuur. De brug over de Dommel wordt naar het noorden verplaatst om een drogere verbinding met Breugel te garanderen. Deze doordachte herinrichting zorgt niet alleen voor een betere waterhuishouding, maar creëert ook een park dat uitnodigt tot wandelen, bezinning en natuurbeleving.