Search
Close this search box.

Gemeente wil actieplan CMD na onderzoek rekenkamer

Wmo-consulent van het CMD die oudere dame helpt (ter illustratie)
Foto: Georg Arthur CC0

Een nieuw onderzoek naar het CMD legt bloot dat er nog altijd lange wachtlijsten en tekortkomingen zijn in de dienstverlening. Op basis van het rapport kondigt het college een actieplan aan om eindelijk ‘in control’ te komen.

Het CMD heeft nog niet alle zaken op orde. Na het K2 onderzoek in 2020 is eind 2022 het Centrum Maatschappelijke Deelname opnieuw onder de loep genomen. De rekenkamercommissie, die de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het gemeentebestuur onderzoekt, is op verzoek van de gemeenteraad in de stand van zaken van het CMD gedoken. In december 2022 leverden zij hun rapport op.

In de periode 22 september 2022 tot en met 17 november 2022 heeft de rekenkamercommissie drie keer, op verschillende dagen en tijdens de openingstijden, het CMD bezocht. Één keer anoniem en twee keer is het van te voren aangekondigd. Tijdens de bezoeken zijn interviews afgenomen met de medewerkers van het CMD en inwoners die het CMD bezochten. Vragen stellen aan inwoners bleek lastig, omdat de rekenkamercommissie prudent om wil gaan met inwoners die door gevoelige zaken aan moeten kloppen bij het CMD. Daarnaast heeft de rekenkamercommissie diverse documenten opgevraagd.

Over inwoners wordt nauwelijks gesproken

Het onderzoek van de rekenkamercommissie volgt twee jaar na het K2 adviesrapport. Een jaar na het vaststellen van de visie van de raad komt er in december 2021 het bedrijfsplan CMD. Het bedrijfsplan moest na jaren van tobben en wachtlijsten orde op zaken stellen. ‘In control komen’ was het idee. “De aanbevelingen van het rapport van K2 en de visie van de raad komen daarin in beperkte mate tot uitdrukking,” concludeert de rekenkamercommissie.

“Wat opvalt is dat het bedrijfsplan intern gericht is en gaat in op uitbreiding van de formatie, uitbreiding van vierkante meters kantoorruimte en structuur van overleggen op verschillende niveaus. De visie van de gemeente ‘zet de bedoeling centraal’ komt hierin niet helder tot uitdrukking. Over ‘inwoners’ wordt in het bedrijfsplan nauwelijks gesproken.”

Bittere noodzaak

Die extra vierkante meters kwamen er, door te verhuizen naar het dorpshuis. Vooraf waren er al vraagtekens binnen de politiek en inwoners over privacy als het CMD gehuisvest zou worden in het dorpshuis. De medewerkers gaven in de interviews aan zich niet op z’n plaats te voelen in het dorpshuis. “Het [dorpshuis] wordt door respondenten ervaren als voor 90% gericht op vertier. Het CMD is echter een bittere noodzaak en zeker geen vertier.”

“De ene groep medewerkers is positief over het dorpshuis en zegt dat de lijnen tussen de medewerkers en de organisaties korter zijn en dat de communicatie er veel beter op is geworden. Dat wordt als winst ervaren. De andere groep van respondenten klaagt over de flexplekken. Die zijn gehorig en hebben weinig privacy. Hierdoor werken velen thuis, zijn op bezoek bij cliënten of werken in het gemeentehuis en zijn zo min mogelijk in het dorpshuis. Zij ervaren het Dommelhuis als een onveilige werkplek. Zij spreken daarentegen over een slechter netwerk binnen de partners van het Dommelhuis, omdat mensen elkaar minder en soms niet zien.”

“De openheid en weinig afgesloten ruimten passen zeker in het karakter van het gebouw, minder bij de functie van het CMD. Onaangekondigd binnenlopen en te woord gestaan worden in een aparte spreekruimte is bijna onmogelijk. Inwoners worden in de openbare ruimte te woord gestaan, zowel de intake als hulpverlenersgesprekken vinden daar ook plaats. Dit biedt inwoners weinig privacy. Het beeld is ontstaan dat sommige inwoners schroom hebben om naar het dorpshuis te gaan om het CMD te bezoeken. Het is een openbare ruimte, je moet de begane grond van het dorpshuis door. Aanwezigen zien dat je naar het CMD gaat. Sommigen schamen zich hiervoor, bellen het CMD en vragen om op een andere plaats dan het Dommelhuis af te spreken of een telefonische intake te doen. Inwoners maken opmerkingen tegen medewerkers dat ze het vervelend vinden dat ze niet in een spreekkamer terecht kunnen.”

De verhuizing is één van de doelen die gehaald is die het college van burgemeester en wethouders volgens het collegeakkoord 2018-2022 zichzelf opgelegd had. De twee andere doelen, vraag gestuurd werken en het CMD laagdrempelig maken, is voor de rekenkamercommissie respectievelijk onduidelijk of de doelen gehaald zijn en redelijk behaald. De verhuizing naar het dorpshuis heeft volgens het onderzoek wel bijgedragen aan de laagdrempeligheid.

Lange wachttijden

Het onderzoek legt ook (in de woorden van de rekenkamercommissie) forse wachtlijsten bloot. “De huidige wachttijd (november 2022) voor een Wmo-aanvraag is vier tot zes maanden en voor jeugd is dit twee maanden.” En de aantallen lopen nog op. “In de eerste twee weken van oktober 2022 zijn er 25 nieuwe Wmo-aanvragen binnengekomen en dat is fors, zeker gezien de beschikbare capaciteit aan menskracht.”

Hoe betrouwbaar aantallen op de wachtlijsten zijn, is onduidelijk. “Het systeem is vervuild, omdat als een inwoner belt hoe het met zijn aanvraag zit, het kan dat hij een tweede of derde keer met dezelfde vraag op de wachtlijst komt.” Er is een nieuw ICT systeem geïmplementeerd, CiVision van Pink Roccade. Het nieuwe systeem geeft inzicht in wachtlijsten. Er is echter geen communicatie over wachtlijsten tussen het CMD en Dienst Dommelvallei, die de verantwoordelijkheid heeft over de financiële stromen. Dat terwijl het CMD en Dienst Dommelvallei korte lijntjes hebben om snel te kunnen schakelen.

Afbeelding: Rapport CMD

Bij de redactie van Ons Son en Breugel zijn gedurende de tijd dat het onderzoek van de rekenkamercommissie liep signalen binnengekomen dat er sprake was van een inhaalslag. Er zijn in november opvallend veel inwoners die lang op de wachtlijst stonden geholpen met hun aanvraag. Het is niet bevestigd of deze signalen als gevolg van het onderzoek zijn.

Formatie

Volgens het bedrijfsplan is er ruimte voor zeventien fte (fulltime-equivalent) aan medewerkers. De gemeenteraad gaf nog eens 900.000 euro extra budget om de formatie uit te breiden. Om wachtlijsten weg te werken kwam er nog eens 100.000 euro bij in het najaar van 2022. Uitbreiding van jeugdconsulenten in 2022 bedroeg een bedrag van 300.000 euro. Tot slot is er een geraamd tekort op verschillende uitvoeringsbudgetten (beschikking). Dit betekent ook 300.000 euro hoger budget.

Het extra geld had geen effect op de formatie. In december 2021 was slechts dertien van de zeventien fte ingevuld en in november 2022 zelfs nog minder: elf fte, verdeeld over vijftien medewerkers. De benodigde casusregisseur en managementassistente zijn tussen december 2021 en november 2022 verdwenen. Het aantal Wmo-consulenten ging wel omhoog van vijfeneenhalf fte naar zeven fte. Het college waarschuwde de gemeenteraad eerder al dat het aantrekken van personeel voor het CMD moeilijk is.

Communicatie

Een ander aandachtspunt, communicatie tussen organisaties binnen het CMD en communicatie met de inwoners, is nog in ontwikkeling. Bezoekers van de website van het CMD, waar inwoners zich in de praktijk oriënteren op de dienstverlening, konden ten tijde van het onderzoek lezen dat de site sinds september 2021 onder constructie stond. Inhoudelijk was er niets aan te merken op de informatie over de dienstverlening, maar wel waren er opmerkingen over conflicterende informatie over het adres van het CMD.

Het rapport ziet zeker verbeterpunten op gebied van samenwerking. Vooral de samenwerking met ketenpartners zoals huisartsen voor signalering. Ook GROZerdam heeft projecten die de communicatie zouden bevorderen. Er wordt nog gewerkt aan een samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente en netwerkpartners om samenwerking nog beter te maken.

Onvoldoende houvast

Het college van burgemeester en wethouders is blij met de conclusies van het rapport van de rekenkamercommissie. Dat laten zij in een brief als reactie op het rapport weten. “Het rkc rapport laat zien dat we nog niet zijn waar we willen zijn. Op dit moment zijn de beschikbare data onvoldoende betrouwbaar en compleet om goed te kunnen oordelen over effectiviteit en efficiëntie van het CMD. Er is daardoor onvoldoende houvast om goed te kunnen sturen op de werkprocessen en daarin de juiste keuzes te maken.

Het college is zich bewust dat het CMD nog niet staat zoals het zou moeten staan. “Maar we hebben op dat vlak al wel een aantal goede stappen gezet en bestuurlijk deze constatering en ambitie gedeeld. Het college is van mening dat met het formuleren en uitvoeren van concrete acties op het gebied van de informatievoorziening en de werkprocessen en het intensiveren van de (bestuurlijke) samenwerking de kwaliteit van de dienstverlening van het CMD uiteindelijk zal verbeteren en tevens de sturing op het CMD zal vergroten.”

Actieplan

“De rode draad die die rekenkamercommissie trekt is dat het CMD vanaf de start in 2014 niet in control is. Desondanks ziet de rekenkamercommissie twee documenten die kunnen bijdragen aan een effectief en efficiënt functionerend CMD, namelijk de evaluatie CMD door K2 (april 2020) en het visiedocument van de raad (eind 2020). De conclusies en de aanbevelingen in uw onderzoeksrapport zijn behulpzaam om richting te geven aan de volgende stappen die wij gaan zetten in het continue ontwikkelingsproces van het CMD.”

Wij zullen de conclusies en aanbevelingen in het rkc-rapport als leidraad gebruiken bij het opstellen van een actieplan.” Het actieplan wordt volgens het college opgesteld met medewerkers, kernpartijen en stakeholders. De gemeenteraad praat op 19 januari 2023 in een beeldvormende vergadering over het rapport van de rekenkamercommissie.